Minicruise Leeds; Meer dan Marks&Spencer

In de krant staat een actie, een P&O minicruise naar Leeds of York vanaf 49 euro. Een mooie aanbieding waar natuurlijk gebruik van gemaakt moet worden. De middeleeuwse stad York heb ik al twee keer mogen bezoeken, dus het wordt industriestad Leeds.

Ik moet bekennen, veel wist ik nog niet van Leeds, eigenlijk alleen maar waar het ligt en dat je er Leeds Castle niet kan vinden. Met een kleine voorbereiding ga ik op vrijdag op stap voor een leuke weekendtrip.

Als we rond een uur of zes aankomen bij de haven in Europoort kunnen we zo inchecken en doorlopen naar het schip. Nadat we de spullen achter hebben gelaten in de hut (met stapelbed en eigen douche en wc) kunnen we direct door naar het restaurant. We hebben gekozen voor het buffet aan boord omdat dat altijd een feestje is. Soep, hoofdgerecht en toetjes; genoeg keuze en je kunt er nooit met honger weggaan. Er is eerder te veel dan te weinig keus. Wanneer de boot begint te varen, vertrekken wij met een volle maag richting de bar en daarna naar bed.

Het is namelijk weer vroeg dag als we gewekt worden. Na een douche en een goed ontbijt kunnen we er tegenaan. Op het dek genieten we nog even van de frisse ochtendlucht en het uitzicht over Yorkshire. Vanaf zee zijn we inmiddels de Humber opgedraaid en zijn we bijna bij York. Het aanmeren in de haven loopt helaas wat vertraging op door een boei die de nacht ervoor in het water terecht is gekomen. Van de storm zelf hebben we gelukkig geen last gehad, maar de gevolgen kosten ons helaas bijna een uur Leeds.

Eenmaal door de paspoortcontrole en in de bus kunnen we op weg naar Leeds. Onderweg kunnen we genieten van het Britse landschap inclusief schaapjes. Maar toch zijn we blij wanneer we rond kwart over elf de stad kunnen gaan verkennen. We hebben tot vier uur de tijd. Waar de meeste mensen op minicruise gaan om te shoppen zijn wij hier om meer te leren over de bekendste winkel uit Leeds. De Marks&Spencer Heritage Trail (klik voor de pdf-download) vertelt ons de geschiedenis van de winkel, maar ook van de stad zelf.

Op weg naar het beginpunt komen we langs Corn Exchange;  waar vroeger graan werd verhandeld zitten nu kleine ondernemers gevestigd. Het Victoriaanse gebouw stamt uit 1864 en is zeker een bezoekje waard (voor het bouwwerk en de winkels). Een uniek cadeautje is hier snel gevonden, wij komen echter voor de stad en lopen snel door.

Het beginpunt van de wandeltocht is Kirkgate Markets , de grootste overdekte markt in Europa zeggen ze zelf. Bloemen, vis, vlees en allerlei lekkernijen zijn hier te vinden. Maar ook de Poolse Michael Marks was hier ooit. Hij begon als marskramer, in 1884 nam hij echter een buitenkraam in Kirkgate Market. In 1886 kreeg hij een binnenkraam waar hij fournituren en apparaten verkocht. Hij nam de slogan ‘Don’t ask the price, it’s a penny’. De vaste prijs en de open uitstalling van de producten was een succes. In 1890 waren er vijf Penny Bazaars. In de 1904-hal staat een klok ter herdenking van het 100-jarig bestaan van Marks&Spencer in 1984. Deze staat naast een stal van de grote winkelketen.

We verlaten de markt, niet zonder een heerlijke pork pie te hebben genuttigd, om de route verder te volgen. Naar Dewhirst Building moeten we even zoeken, ook al staan we er recht voor. Het gebouw ligt op de hoek en is te herkennen aan zijn opvallende bouwstal en het blauwe herritage bordje. Hier was het magazijn van Isaac Dewhirst gevestigd. Michael Marks vroeg ooit aan groothandelaar Dewhirst de weg naar kledingfabrikant Barrans. Deze kennismaking leverde hem een lening van 5 pond op waardoor hij zijn eerste voorraad kon kopen. Bij dit bedrijf ontmoette Marks ook Tom Spencer, waar hij in 1903 officieel Marks&Spencer mee registreert. Het bedrijf Dewhirst levert nog steeds aan M&S.

Vanaf het Dewhirst gebouw nemen we een klein uitstapje uit de route, we zijn namelijk ook nieuwsgierig naar de kerk die iets verderop ligt. Deze omweg wordt beloond, we worden zeer vriendelijk welkom geheten in het gebouw en krijgen een uitgebreide omschrijving in het Duits (Engels is op…). De Leeds Minster is gewijd aan Sint-Peter en was de parochiekerk van Leeds voordat zij in 2012 de titel Minster (vanwege zijn prominente status) kreeg. Van buiten oogt de kerk niet zeer opvallend, maar binnen staan we versteld van haar schoonheid. Na de entree sta je gelijk tegenover het enorme orgel, met gedeeltes van 1841 (en eerder). Het orgel is regelmatig verbouwd en uitgebreid, en is erg geliefd onder organisten. Andere opvallende punten van de kerk is een mozaïek van de 12 apostelen, het glas-in-lood en de tombe.

Na het bezoek aan de kerk staat het winkelgebied in Leeds op het programma, niet om te shoppen (ook als is dat erg aanlokkelijk), maar voor de Cross Arcade in het Victoria Quarter. In dit prachtige ‘winkelcentrum’, dat in 1904 opende, huurde Marks acht units voor een Penny Bazaar. Nu zitten er exclusieve winkels. Wanneer we de arcade uitlopen begint het te regenen. Jammer, want zo kunnen we niet goed genieten van Briggate, één van de oudste straten van Leeds. In 1207 kwam de goedkeuring voor de bouw van de ‘nieuwe stad’ aan deze brede straat. ‘De weg naar de brug’ werd gebruikt voor de markt en de straatbewoners mogen er hun waar verkopen. In de 19e eeuw, toen de markt naar Kirkgate Markets was verhuisd, werd de huidige straatindeling in gebruik genomen, met winkels en arcades.
Het is ook de straat waar in 1909 M&S een winkel opende (op nummer 76) en waar hun huidige winkel in 1951 opende. Ontworpen door Robert Lutyens en een voorbeeld voor de vele winkels door het gehele land.

Gelukkig kunnen we net na de winkel van Marks and Spencer het winkelcentrum Trinity in, daar lopen we tenminste droog. Helaas denken meer mensen het, en op een zaterdagmiddag betekent dat dus drukte. We bekijken het 5 meter hoge lastpaard Equus Altus, een stalen kunstwerk op een 10 meter hoge paal. We verlaten de 120 winkels, horeca en bioscoop om de regen weer te trotseren. De druppels komen al met wat minder grote getale naar beneden, waardoor de noodzaak van een overkapping al minder is. Bij Waterstones stoppen we snel voor een thee met wat lekkers (zonder boek), waardoor we daarna weer droog de straat op kunnen.
We steken de drukke straat The Headrow over. Niet te geloven dat dit een eeuw geleden nog een smalle straat was, in de jaren ’30 hebben ze hem echter verbreed. Nu liggen er prachtige panden aan, maar ook de Victoria Gardens. Dit plein is herontwikkeld in 2011 door het M&S Greener Living Spaces.
Ook Leeds Town Hall staat aan deze straat. Het gebouw staat voor de welvaart van de stad en is in 1851 door Koningin Victoria geopend. Eens per maand kun je dit prachtige gebouw van binnen bekijken door middel van een tour. Helaas voor ons, vandaag niet. Liefhebbers kunnen eventueel ook naar binnen voor een evenement, concert of conferentie. Tussen de Town Hall en Victoria Gardens in liggen de bibliotheek, Leeds Art Gallery  en het Henry Moore (beeldhouwer) Institute .

Wij lopen echter door naar het Millenium Square, met als eerste stop het Leeds City Museum . In dit gratis museum leren wij de geschiedenis van de stad en de regio. Hoe de stad ooit is ontstaan, waar de mensen van leefden en nog leven. Naast deze expositie zijn er ook extra ruimtes over onder andere wilde dieren, andere culturen (bv Egyptenaren) en wisselende exposities.
Het plein bevat vele mooie panden, waaronder ook de Civic Hall. Gebouwd in 1933, het herbergt nu de gemeenteraad en de burgemeesterkantoren. Voor het gebouw staan twee grote gouden uilen. Niet erg verrassend meer voor ons, want door heel Leeds komt deze vogel weer terug. Er is zelfs een Owl Trail te doen door de stad. Waarom? De uil is het symbool van de stad en staat dan ook in het wapen van Leeds. De drie uilen komen uit het wapen van Sir John Savile, die de eerste wethouder van Leeds was. De gouden uilen zijn in 2000 hier geplaatst voor de viering van het nieuwe millennium.

Op het Millenium Square houdt voor ons de Marks&Spencer Heritage Trail op. Hij gaat nog verder langs Leeds University naar het archief van M&S en de Marks in Time Exhibition . Niet dat we deze niet willen zien, graag zelfs, maar de tijd moeten we ook in de gaten houden. Naar de tentoonstelling zou het een kwartiertje lopen zijn, maar wij gaan weer richting het station om het centrum nog iets verder te ontdekken.
Op City Square genieten we van het oude postkantoor en het standbeeld van Edward of Woodstock, de zwarte prins. We lopen langs het station, want op onze heenreis met de bus zagen we daar een kleurrijke doorgang. Nieuwsgierig als we zijn willen we daar heen, naar even zoeken komen we bij Granary Wharf (ook wel Dark Arches). Via een kleurrijke gang (die steeds verkleurt) lopen we over de Aire (de rivier die door de stad loopt) en langs een ingang van het station tot we aan het einde bij het Waterfront komen. De ‘gang’ is gebouwd zodat het station over de Aire kon worden gebouwd. Ooit was dit een winkelcentrum, maar het verloor zijn gratie. Tegenwoordig is die weer terug en zitten er winkeltjes en wat restaurantjes.
We nemen een drankje bij café en brouwerij The Hop . Na dit korte rustmomentje hebben we nog even om te gaan shoppen, waar anders dan bij de Marks&Spencer? Met een souvenirtje in onze tas lopen we weer terug naar het station waar de bus naar Hull al op ons staat te wachten.

Dit korte verblijf in industriestad Leeds heeft ons blij verrast en heeft ons doen hopen dat we hier nog eens terug mogen/kunnen komen. Tevreden varen we terug naar Nederland.

Meer informatie Leeds

Download de M&S wandelroute (pdf): M&S Leeds Heritage Trail
De Geschiedenis van Marks&Spencer: marksintime.marksandspencer.com
Leeds: www.visitleeds.co.uk

Foto’s Leeds

Janie | 2017