Gepubliceerd op 8 november 2021 | Laatst aangepast op 5 juli 2024
November is de tijd om te herdenken in het Verenigd Koninkrijk. Je ziet overal poppies (klaprozen) en op 11 november is iedereen 2 minuten stil. Maar wat herdenken de Britten nu precies op Remembrance Day? En waarom is de klaproos zo belangrijk?
In november kun je er niet omheen, vele Britten dragen een poppy op hun kleding. Je ziet het niet alleen in het straatbeeld maar ook op televisie. Zelfs de koning en de prime minister zul je ermee zien. Een erg belangrijk teken dus. Het is gelinkt aan Remembrance Day, de dag dat de slachtoffers van (o.a.) de Eerste Wereldoorlog worden herdacht. Hoe deze traditie zo gegroeid is, kun je lezen in dit artikel.
De Eerste Wereldoorlog
In 1914 rommelt het al langer in Europa. De ‘centralen’ (Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en het Ottomaanse Rijk) kunnen het niet echt vinden met de ‘geallieerden’ (Frankrijk, Groot-Brittannië en Rusland). De moord op Frans Ferdinand, troonopvolger en aartshertog van Oostenrijk-Hongarije, op 28 juni is de druppel. Oostenrijk-Hongarije geeft Servië de schuld en verklaart het land op 28 juli de oorlog.
De echte reden ligt veel dieper dan alleen de moord waardoor de oorlog zich verspreidt over Europa. Omdat oorlog al langer in de lucht hangt hebben landen elkaar belooft te steunen als zoiets zou gebeuren. Uiteindelijk komen er 33 landen met elkaar in gevecht.
Het Verenigd Koninkrijk steunde Servië in deze strijd en stuurde heel veel (vrijwillige) soldaten naar België en Frankrijk in de strijd tegen de ‘centralen’ (voornamelijk Duitsland). ‘Back home by Christmas’ was het idee. Een korte oorlog en alles zou afgelopen zijn. Het liep echter anders en het werd een loopgravenoorlog waar uiteindelijk ruim 18 miljoen mensen door stierven. Hiervan was de helft soldaat en ruim 900.000 Brits. Daarnaast raakte nog eens ruim twee miljoen Britten gewond.
Blij waren de Britten dan ook toen op 11 november om 11 uur de wapenstilstand (armistice in het Latijns) werd ingeroepen. 11 november is vanaf dan Armistice Day. De officiële vrede is echter pas in 1919 getekend met o.a. het Verdrag van Versailles.
Leer meer over de Eerste Wereldoorlog in het Imperial War Museum in Londen.
Armistice Day / Remembrance Day
Om het einde van de Eerste Wereldoorlog te herdenken is Armistice Day in het leven geroepen. Dit is later omgedoopt naar Remembrance Day of soms Poppy Day. Op deze dag worden de doden die zijn gevallen herdacht.
In 1919 riep koning George V op 11 november om 11 uur het publiek op om een stilte in acht te nemen. Hij vroeg hierom zodat: “iedereens gedachten kunnen worden geconcentreerd op de eerbiedige herinnering aan de glorieuze doden”. Sindsdien is het op 11 november in het Verenigd Koninkrijk 2 minuten stil om 11 uur.
Deze dag wordt ook nog vaak in andere landen gehouden, zoals bijvoorbeeld in België.
Remembrance Sunday
Foto: Sgt Dan Harmer, RLC/MOD © Crown copyright
Remembrance Sunday is niet hetzelfde als Remembrance Day. Zoals de naam al zegt, is dit altijd op een zondag. De tweede zondag in november om precies te zijn. Dit is tijdens de Tweede Wereldoorlog ontstaan. Toen werd 11 november niet herdacht, maar is de zondag erna als ‘Day of dedication’ gekenmerkt. Na de oorlog is deze dag vastgehouden om de slachtoffers van beide oorlogen te herdenken. In 1956 is besloten om het altijd de tweede zondag van November te houden.
Op deze dag zijn de meeste herdenkingen, zodat iedereen erbij kan zijn. Deze herdenkingen zijn op veel verschillende plekken, denk aan oorlogsmonumenten, cenotafen (grafteken ter nagedachtenis aan overledenen) en kerken in binnen en buitenland. Ook op deze dag is iedereen stil om elf uur. Niet alleen de doden worden herdacht, maar ook degenen die hebben deelgenomen aan de strijd.
Bij het Cenotaph monument in Whitehall, Londen, is de bekendste bijeenkomst op deze dag. Hier komen de koninklijke familie en toppolitici tezamen voor een herdenkingsdienst. Daarnaast is er ook een herdenkingsmars waarbij 10.000 veteranen meelopen. Deze dienst wordt uitgezonden op televisie.
Tegenwoordig worden niet alleen meer de slachtoffers van de Eerste en Tweede Wereldoorlog op deze dag herdacht, maar ook van andere oorlogen. Denk hierbij aan bijvoorbeeld de Falklandoorlog, Golfoorlog en meer recenter: de oorlogen in het Midden-Oosten.
De klaproos/poppy
De klaproos is het symbool geworden van de Eerste Wereldoorlog omdat het één van de weinige planten was die overleefde op het slagveld. Het gedicht van In Flanders Fields uit 1915 van de Canadese legerarts John McCrae zorgde voor de extra lading.
In Flanders Fields
In Flanders fields the poppies blow
Between the crosses, row on row,
That mark our place; and in the sky
The larks, still bravely singing, fly
Scarce heard amid the guns below.We are the Dead. Short days ago
We lived, felt dawn, saw sunset glow,
Loved, and were loved, and now we lie
In Flanders fields.Take up our quarrel with the foe:
John McCrae
To you from failing hands we throw
The torch; be yours to hold it high.
If ye break faith with us who die
We shall not sleep, though poppies grow
In Flanders fields.
In Vlaamse velden
In Vlaamse velden waaien de klaprozen
tussen de kruisen, rij na rij,
die onze plaats markeren; en in de lucht
vliegen de leeuweriken, nog steeds dapper zingend.
Schaars gehoord tussen de kanonnen beneden.Wij zijn de doden. Korte dagen geleden
leefden we, voelden de dageraad, zagen de zonsondergang gloren,
Hielden, en werden geliefd, en nu liggen we
In Vlaamse velden.Neem onze ruzie met de vijand op:
Aan jou, uit falende handen gooien we
de fakkel; wees de uwe om hem hoog te houden.
Als je breekt met ons die sterven
zullen wij niet slapen, hoewel er klaprozen groeien
In Vlaamse velden.
Poppy Appeal
In 1921 begon de liefdadigheidsorganisatie voor veteranen British Legion (nu het Royal British Legion ) rode zijde klaprozen te verkopen voor Armistice Day. Het jaarlijkse Poppy Appeal is sindsdien een enorm succesvol, nu dan wel met papieren rozen. Het geld wat hiermee wordt opgehaald is voor veteranen en nabestaanden. In 1922 is een fabriek opgericht waar gehandicapte oud-soldaten de klaprozen maakte. Deze fabriek draait nog steeds en produceert jaarlijks vele miljoenen klaprozen.
De klaprozen worden niet alleen op kleding gedragen, maar worden ook vaak in kransen verwerkt.
De klaproos is tegenwoordig niet alleen maar het symbool van de Eerste Wereldoorlog, maar telt voor alle oorlogen. Het is het symbool ter nagedachtenis aan degenen die hun leven hebben verloren in conflicten over de hele wereld en aan degenen die zijn omgekomen als gevolg van terrorisme.
Groene krans
In Ierland gebruiken ze de poppy niet omdat dit voor veel Ieren ook een symbool is voor het Britse leger. Door het geweld van het Britse leger tijdens de onafhankelijkheidsstrijd / The Troubles ligt de poppy dus gevoelig bij sommigen. Daardoor hebben de Ieren iets anders bedacht. Een groene klaver (symbool van Ierland), met daarin een klein rood klaproosje. Ze leggen ook een groene krans bij de herdenking.
