23 juni 2016: Britten kiezen in referendum voor een Brexit

Op 23 juni 2016 mag het Verenigd Koninkrijk naar de stembus, ze stemmen voor of tegen het blijven bij de EU. Het land heeft nog nooit zo op zijn kop gestaan om een referendum. De gevolgen van welke uitkomst dan ook zijn onduidelijk, al heeft er iedereen wel een mening over. Maar wat ging er nu aan vooraf? En welke gevolgen heeft de keuze voor de Brexit. 

Geschiedenis Brexit

De economische crisis (vanaf 2008) en de vele immigranten zorgen voor onrust in Groot-Brittannië. De EU krijgt hier de schuld van, onder andere door het vrij verkeer aan werknemers. Dit zorgt ervoor dat vele Polen en Bulgaren overzees aan het werk gaan.

In 2015 waren er algemene verkiezingen in het Verenigd Koninkrijk. Premier David Cameron wilde graag premier blijven en beloofde een referendum over de EU als hij mocht blijven. Cameron is zelf pro-EU maar gaf de bevolking de mogelijkheid om te stemmen over het al dan niet in de EU blijven. Cameron: “It is time for the British people to have their say. It is time to settle this European question in British politics.” Het plan werd officieel aangekondigd tijdens de Queen’s speech (27 mei 2015). Op 20 februari 2016 werd de datum van het referendum bevestigd.
In 1975 mocht de bevolking zich ook over een ‘Brexit’ uitspreken, maar er is sindsdien veel veranderd. Destijds koos 67% om te blijven in de Europese Economische Gemeenschap (de EEG, het toenmalige EU). Alleen de Shetland en de westelijke eilanden stemde tegen de EEG.
De naam Brexit komt van een samenstelling van BRitain en EXIT. Eerder was er ook al spraken van een Grexit (over Griekenland die op omvallen stond), waar dit dus weer een afgeleide van is.

David Cameron heeft voor de verkiezingen (januari/februari 2016) al wat ‘geregeld’ bij de EU voor wanneer de Britten blijven. Om er zo voor te zorgen dat er geen Brexit komt en hij kan aanblijven als premier. Critici zeggen dat hij niet genoeg heeft geregeld tegen bijvoorbeeld de immigratie. Belangrijke punten die Cameron wel heeft binnengesleept zijn o.a. de kinderbijslag (minder voor arbeidsmigranten met kinderen in het buitenland), het behouden van de pond en een uitkeringsbeperking voor allochtonen.

Zoals het de Britten befaamd is de mogelijke Brexit een goede reden om te gaan gokken.  Er wordt een hoop geld ingezet op ‘stay’ of ‘leave’, waarbij het meeste geld op blijven is ingezet. Hierdoor hebben de ‘leave’-gokkers veel geld gewonnen.

Het referendum

De exacte vraagstelling op 23 juni is: “Should the United Kingdom remain a member of the European Union or leave the European Union?” (Moet het Verenigd Koninkrijk lid blijven van de Europese Unie of vertrekken uit de Europese Unie?).
Britse, Ierse en Commonwealth (een status op grond van de Britse nationaliteitenwet) burgers die ouder zijn dan 18 jaar en wonen in het VK mogen stemmen. Daarnaast mogen ook de Britse onderdanen in het buitenland, die in de afgelopen 15 jaar zich hebben ingeschreven in het kiesregister van het Verenigd Koninkrijk stemmen. De leden van het Hogerhuis en Commonwealth burgers in Gibraltar mogen ook hun mening geven (in tegenstelling tot bij algemene verkiezingen). Burgers uit EU-landen – met uitzondering van Ierland, Malta en Cyprus – mogen niet stemmen.
Kiezers moeten zich eerst registreren om te mogen stemmen, daarna krijgen ze een kiezerspas waarmee ze op 23 juni kunnen gaan stemmen. Op die dag mogen de Britten op een stembureau hun mening laten spreken over de Brexit.

Argumenten/gevolgen Brexit

Er zijn vele argumenten voor en tegen een Brexit. Vele redenen worden door beide teams gebruikt, maar hebben volgens beide teams een andere uitkomst. Een interessante film hierover is: Brexit: the uncivil war.

Voor de Brexit

De mensen, o.a. Boris Johnson,  die de EU willen verlaten hebben daar verschillende redenen voor. Ze vinden dat Groot-Brittannië steeds meer bestuurd wordt door de EU in plaats van door het land zelf. De regels die worden opgelegd door de Europese Unie kosten het bedrijfsleven een hoop tijd en geld. Daarnaast betaalt het land enorm veel contributie die ze niet terugkrijgen aan subsidies. Het Verenigd Koninkrijk is volgens hen de controle over de grenzen kwijt, er komen vele migranten binnen.  De voorstanders van een Brexit willen controle over het aantal allochtonen in het land (bijvoorbeeld door middel van een visum).  Ze zijn bang voor een steeds hechtere unie, bang om hun Britse identiteit te verliezen.

Tegen de Brexit

Premier Cameron is grootste voorvechter tegen een Brexit, o.a. ook omdat zijn baan er vanaf hangt.  De blijvers zeggen dat de Britten een positief impuls krijgt van de EU. Dat de export veel te danken heeft van het vrije verkeer in de unie. De immigranten die bij de Britten komen werken zien zij als een positief iets. Ze zijn jong en enthousiast, en doen klussen die de meeste Britten niet willen doen. Het verlaten van de EU zou de Britten ook schade toebrengen aan hun status in de wereld. Zo heeft Obama, president van de Verenigde Staten, al gezegd dat ‘de Britten weer achteraan de rij moeten aansluiten’ wanneer zij de EU verlaten.

Gevolgen voor ons

De gevolgen voor Nederlanders zijn niet zeker. De kans was groot dat de Pond daalt in waarde, waardoor een weekendje shoppen in Londen op korte termijn goedkoop is. Dit gebeurden dan ook, maar wat de Pond echter doet nadat het VK uit de EU is (hier gaat minimaal 2 jaar overheen) is niet te voorspellen. Ook is het nog onduidelijk hoe de grenscontroles er na een Brexit uit gaan zien. Misschien moeten we een visum aan gaan vragen of worden de controles aan de grens strenger. Dit is allemaal speculeren, zekerheden zijn niet te geven. Het enige zekere is dat reizen naar Groot-Brittannië er niet makkelijker op wordt, maar misschien ook niet moeilijker.

Uitslag Brexit

De verwachte uitslag was in 2016 spannender dan in 1975. De exitpolls zijn een ‘close call’. Opvallend zijn de verdeling per regio. Engeland is de grootste voorstander van een Brexit, Wales twijfelt. Noord-Ierland en Schotland zijn tegen een Brexit. Er zijn zelfs Schotten die een nieuw referendum willen over een vertrek bij het Verenigd Koninkrijk wanneer de Britten de EU verlaten. Hier stemde zij in september 2014 nog met 55,3% tegen.

Uiteindelijk stemmen de Britten tegen alle verwachtingen in voor een Brexit, waardoor de pond kelderden naar het laagste niveau sinds 1985. Zoals voorspelt stemmen Noord-Ierland en Schotland voor het blijven bij de EU. Engeland en Wales stemmen tegen, waarbij dat bij Wales niet verwacht was. Daarnaast valt erg op dat de jongeren voor de EU kozen, ouderen voor een Brexit.

Premier David Cameron treedt na dit resultaat op 24 mei 2016 af. Cameron: “Er is geen twijfel mogelijk over de uitkomst. De wil van het volk moet gerespecteerd worden. Ik denk dat het land verse leiderschap nodig heeft. Ik denk niet dat ik de kapitein kan zijn die het land naar de volgende bestemming brengt. Ik zal er alles aan doen om in de toekomst dit grote land te helpen slagen.”

Theresa May volgt Cameron op, ze wordt op 13 juli 2016 benoemd tot premier door koningin Elizabeth II. May was zes jaar minister van Binnenlandse Zaken onder Cameron.

De Brexit

Op 29 maart 2017 wordt artikel 50 in Verdrag betreffende de Europese Unie in gang gezet, wat betekend dat het Verenigd-Koninkrijk twee jaar later de EU verlaat. Het is de start van de onderhandelingen onder welke condities dat gebeurd.
Veel bedrijven wachten de onderhandelingen nog af om een keuze te maken of ze hun (hoofd)vestiging nog in Londen behouden.