Gepubliceerd op 6 april 2023 | Laatst aangepast op 9 november 2024
Up Helly-Aa is het jaarlijkse Vikingfestival van Shetland, Schotland. Het festival is een spectaculaire en unieke viering van de Schotse geschiedenis en cultuur. Het trekt daarom elk jaar vele bezoekers aan uit binnen- en buitenland.
Het festival vindt jaarlijks plaats op de laatste dinsdag van januari. Up Helly-Aa is een feest van muziek, dans, verhalen en traditie. De Shetlanders ere tijdens het festival het verleden van de Vikingen op een levendige en indrukwekkende manier. Het markeert het einde van het joelfeest (Yule), de Scandinavisch Winterzonnewende. Dit doen ze met prachtige kostuums, opzienbarende optochten en een unieke sfeer van samenhorigheid en feestvreugde.
De geschiedenis van Up Helly-Aa
Up Helly-Aa heeft zijn oorsprong in de negentiende eeuw, toen de bewoners van Shetland besloten om hun Vikingverleden te vieren met een grootschalig feest. Het eerste festival is in 1880 gehouden en sindsdien is het uitgegroeid tot een belangrijk evenement in de Schotse cultuur.
Het festival eert de Vikingen die een belangrijk deel uitmaakten van de Schotse geschiedenis en cultuur. Die vestigden zich namelijk in de negende eeuw op Shetland en maakten er een rijke en diverse gemeenschap van. Up Helly-Aa is een manier om dit verleden te vieren en te eren. Tegelijkertijd vieren ze ook het heden en de toekomst.
De eilandbewoners zijn het hele jaar bezig met dit festival. De dag na het feest beginnen ze al met het voorbereiden van het festival het jaar erna.
Oorspronkelijk liepen er alleen maar mannen mee in de Vikingen-stoet. Vanaf 2022 mogen ook vrouwen aan de optocht meedoen. Al waren er in 2023 alleen nog maar mannen, doordat de organisatie al in 2021 hiervoor begon.
De tradities van Up Helly-Aa
Tijdens Up Helly-Aa zijn er een reeks activiteiten die het festival een uniek en onvergetelijk karakter geven. Een van de hoogtepunten is de processie van de Guizer Jarl (het Vikingopperhoofd), waarbij een groep mannen (squads) verkleed door de straten van Lerwick marcheren. Ze dragen authentieke kostuums en dragen vlammen uit brandende fakkels. Alleen de leider, de Jarl’s Squad, draagt Vikingkleding. De rest draagt kostuums die variëren van prachtig tot grappig. De optocht bestaat uit zo’n duizend man.
De Guizer Jarl is 15 jaar eerder gekozen, wat een hele eer is. Al die jaren spaart hij voor zijn sublieme outfit, die geheim blijft tot de dag van het feest.
Een andere belangrijke traditie is het verbranden van het drakenschip (galei), dat in de maanden ervoor is gebouwd door de eilandbewoners. De feestvierder steken het op de avond van het feest in brand met de fakkels. Dit is een spectaculaire en indrukwekkende gebeurtenis die duizenden toeschouwers trekt. Misschien alleen al omdat de Schotten tijdens deze gebeurtenis The Norseman’s Home zingen.
Na de verbranding vindt er een feest plaats in de verschillende pubs en clubs van Lerwick, waar mensen samenkomen om te feesten en te dansen tot in de vroege uurtjes.
Het festival blijft tot op de dag van vandaag een belangrijk en levendig deel van de Schotse cultuur. Het festival trekt elk jaar veel bezoekers uit binnen- en buitenland aan, en biedt de perfecte gelegenheid om de rijke historie en tradities van Schotland te ontdekken.
Het programma van Up Helly-Aa
Het Up Helly-Aa-festival is een dag vol activiteiten, waaronder een parade, een vuurwerkshow, muziekoptredens en vele andere evenementen. De parade is het hoogtepunt van het festival, met meer dan duizend deelnemers die zich verkleden als Vikingen en door de straten van Lerwick trekken. Dan wordt ook het grote geheim onthult, hoe ziet de Guizer Jarl er dit jaar uit?
Tijdens de parade dragen de deelnemers brandende fakkels en maken ze een processie door de stad, waarbij ze dansen, zingen en feesten. Aan het einde van de parade is een enorm galjoen in brand gestoken, waarbij een imposante vuurwerkshow plaatsvindt.
Ochtend:
- 8:00 uur: Processie van Guizer Jarl en zijn volgelingen
- 9:00 uur: Parade door de straten van Lerwick
Middag:
- 12:00 uur: Openbare feesten in de stad
- 12:30 uur: Vloed van feestgangers naar de Hall of the Clerks
- 14:00 uur: Lunchpauze voor de Guizer Jarl en zijn volgelingen
Avond:
- 19:00 uur: Processie van Guizer Jarl en zijn volgelingen naar het havendok
- 19:30 uur: Aansteken van de fakkels
- 20:00 uur: Verbranden van de Vikingboot in het havendok
- 21:00 uur: Feest in de feestzalen en clubs in de stad
- 22:00 uur: Optredens en muziek in de feestzalen en clubs
Dit is een algemene tijdlijn van het Up Helly Aa Festival en de activiteiten kunnen licht variëren per jaar.
Tickets
Het aantal kaartjes voor Lerwick Up Helly Aa Halls is uiterst beperkt, maar als je de late avondfeesten in het stadhuis van Lerwick wilt bijwonen, houd dan de Shetland Times aan het einde van het jaar in de gaten. Er zijn namelijk maar een beperkt aantal kaartjes. Als je geen geluk hebt om een van deze kaartjes te bemachtigen, kun je in januari het Lerwick iCentre bellen (+44 (0)1595 3434), zij zetten je op de wachtlijst voor kaartjes.
De ochtendmars en de avondoptocht met fakkels en de galei-verbranding kun je wel gewoon bijwonen, dit zijn allemaal openbare evenementen. Zorg wel dat je je overtocht (en eventueel overnachtingen) op tijd boekt.
Kun je er niet bij zijn? Je kunt de dag ook meebeleven op de Promote Shetland Facebook .
Video Up Helly-Aa
Andere vuurfeesten op Shetland
De Up Hell Yaa Festival is misschien de bekendste en grootste in zijn soort, maar het is zeker niet het enige vuurfestival op de eilandengroep. Hier geven we wat meer opties om naartoe te gaan:
- Scalloway Fire Festival – Op de tweede vrijdag van het jaar is dit festival te vinden in Scalloway. De stoet kent zo’n 200-300 leden en deze trekken in de avond door het dorp voordat het grote feest losbarst.
- Nesting en Girlsta Up Helly Aa – Het feest in Nesting en Girlsta begon in 1961 toen wat vrienden in het begin van het jaar nog niet klaar waren met feestvieren. Inmiddels doen er zo’n 200 tot 300 vrouwen en mannen mee in het festival wat 10 dagen na het Lerwick festival plaatsvindt (begin februari).
- Uyeasound Up Helly Aa – In Unst gaan er ongeveer 200 mensen op pad op het feest te vieren op de tweede vrijdag van februari.
- Northmavine Up Helly Aa – Op de derde vrijdag van februari feesten de inwoners Hillswick, Eshaness, Ollaberry, Sullom en North Roe met fakkels en processie.
- Bressay Up Helly Aa – De laatste vrijdag van februari is er op Bressay een klein vuurfeest, maar het mooie van deze tocht is dat je mee mag doen! Dus pak de fakkel op en loop mee.
- Cullivoe Up Helly Aa – Cullivoe op het eiland Yell staat op de laatste vrijdag van februari in het teken van het vuurfeest. De dag erna feesten ze gewoon door met Guizer’s Hop en de week erop op zaterdag met Guizer’s Return. Beide zaterdagen staan in het teken van optredens, van muziek tot dans.
- Norik Up Helly Aa – Op de laatste zaterdag van februari barst het feest los in Norwick, met een kleine optocht, maar groot feest erna.
- South Mainland Up Helly Aa – Op de tweede vrijdag van maart is er een processie met fakkels en verbranden de leden een galei die ze zelf hebben gebouwd. Hierna volgen urenlang optreden en dansen. Waar deze festiviteiten plaatsvinden is elke jaar anders, kijk daarvoor op de website.
- Delting Up Helly Aa – Op de derde vrijdag van maart is het laatste vuurfeest op de Shetland Eilanden in de gemeente Delting. Dit is begonnen als een feest voor scholieren in 1970, nu is het een volwaardig en groots feest.
Meer informatie
De officiële website van het festival: https://www.uphellyaa.org/
Bezoek het Shetland Museum and Archives voor meer informatie, het gehele jaar door.
Of lees meer informatie over de Schotland.
Foto’s: VisitScotland / Luigi Di Pasquale
