Schotse whisky: distilleerderijen in Schotland en meer

Denk je aan Schotland, dan denk je aan whisky. Er zijn dan ook vele destilleerderijen in Schotland, vele zijn ook nog eens te bezoeken ook. Wij zetten ze op een rijtje, maar niet voordat we je een inleiding geven in de Schotse whisky.

Weet je al alles over de whisky? Klik dan hier om gelijk door te gaan naar de distilleerderijen.

Inleiding in Schotse whisky

We kunnen je natuurlijk niet zomaar op whisky tour sturen naar Schotland, eerst wat verplichte kost:

Whisky of whiskey?

Whisky! Want dan komt het uit Schotland (of Japan, Canada of India). Whiskey is de Ierse benaming (maar kan ook uit Amerika komen). Ooit wilde de Ieren niets met de Schotse whisky te maken hebben en wilde ze hun veel betere product duidelijk onderscheiden. Gelukkig zijn tijden veranderd.
De naam komt trouwens van het woord voor levenswater.

Scotch whisky

De officiële benaming voor whisky afkomstig uit Schotland zoals die is vastgelegd in de Europese wetgeving.

Schotse whisky regio’s

De whisky’s komen uit verschillende gedeeltes van het land, dit is al een grote reden voor het smaakverschil. Het water uit de verschillende gebieden verschilt namelijk en kan de whisky een zilterige smaak geven wanneer de distilleerderij zich aan zee bevindt. Het water uit de hooglanden geven het goedje een mildere smaak.

• Highland malt; van de hooglanden (boven de lijn Dundee-Greenock)
  smaak vaak noten, honing, heide of veen
• Lowland malt; uit het gebied ten zuiden van deze lijn
  smaak vaak moutig, licht fruitig en pittig
• Islay malt; van het eiland Islay
  smaak vaak rokerig, zout en zeewier
• Campbeltown malt; van Mull of Kintyre
  smaak vaak ziltig en soms turfachtig

De Highland regio is nog onderverdeeld in:

• Northern Highlands
• Western Highlands
• Eastern Highlands
• Speyside
  smaak vaak elegant en complex, soms rokerig of fruitig
• Islands (Skye, Orkney , Arran, Mull, Jura)
  smaak vaak rokerig

Distillery/ Destilleerderij

Een distilleerderij is de ‘fabriek’ waar de whisky wordt geproduceerd.

Soorten whisky

Malt whisky: Uitsluitend gestookt uit gemout gerst en niet uit andere graansoorten.
Single malt whisky: Whisky’s afkomstig van één distilleerderij, waardoor ze vaak een uitgesproken smaak hebben.
Blended malt whisky: Samengesteld uit malt whisky’s uit verschillende distilleerderijen.
Grain/graan whisky: Gestookt uit een graansoort of een combinatie van graansoorten zoals tarwe, rogge, gerst of mais.
Blended whisky: Samengesteld uit (malt en graan) whisky’s uit verschillende distilleerderijen (waardoor het snel en goedkoop geproduceerd kan worden).

Proces

Gerst wordt bevochtigd waardoor het ontkiemt tot mout (mouten of malting). Daarna wordt het gedroogd door open vuur of hete lucht. De keuze van drogen bepaalt voor een groot gedeelte de smaak van de whisky. Soms gebeurt dit namelijk met turf, wat voor een rokerige smaak zorgt.

De gerst wordt fijngemalen en daarna weer bevochtigd. In het goedje wat dan ontstaat, zal het zetmeel omgezet worden naar suikers. De suikers gaan gisten waardoor alcohol ontstaat. Het alcoholpercentage van deze ‘wash’ is dan ongeveer 7 à 8 procent.

Daarna wordt de wash gedistilleerd in een koperen of roestvaststalen ketel. Daarbij wordt het spul verhit tot het kookpunt zodat de alcohol verdampt. Deze damp wordt opgevangen en gekoeld waardoor de drank sterker wordt. Laten ze het proces langer duren, dan wordt het alcoholpercentage minder. Daarna gaat de whisky in vaten om minimaal drie jaar te rijpen.

Barrels

De vaten/barrels waar de whisky in wordt gedaan voor de rijping zijn vaak al eerder gebruikt voor port, sherry of madeira, wijn, rum of andere whisky, waardoor ze een unieke smaak afgeven.

Angels share

Als je het ons vraagt één van de mooiste begrippen rondom de drank. Wanneer je de ruimte met whiskyvaten binnenkomt, ruik je het al. Elk jaar vervliegt zo’n 2% van de whisky uit het vat, dat wordt gedeeld met de engelen (Angels share).
Dit verklaart waarom de whisky met de jaren steeds sterker wordt (en duurder).

Slàinte

Oftewel: proost! (spreek je uit als slawn-cha)

Schotse distilleerderijen

De donkerrood met glaasje zijn te bezoeken, de andere helaas niet.

Klik hier als de kaart van de Schotse distilleerderijen niet zichtbaar is.

Meer informatie over Schotse whisky

Er is natuurlijk veel te vinden over Schotse whisky’s, onze tips:

Website: scotchwhisky.com en malts.com , of kijk op de Nederlandse blog Confessionsofawhiskyfreak.nl .

Boeken: Boeken van de (Nederlandse) Hans Offringa , bijvoorbeeld De mooiste whiskyroutes door Schotland.

Of lees hier meer over Schots eten en drinken in het bijzonder, of Brits eten en drinken in het algemeen.