Reizen met de trein in het Verenigd Koninkrijk

Treinen in het Verenigd Koninkrijk werkt net even anders dan in de Lage Landen. Daarom is het handig om je van tevoren te verdiepen in de Britse treinwereld. Daarvoor hebben wij deze treingids gemaakt met alle informatie die je moet weten als je gaat reizen met de trein door het Verenigd Koninkrijk.

Ben je op zoek naar informatie om met de trein naar Engeland te reizen, bekijk dan onze Eurostar pagina.

Het Verenigd Koninkrijk heeft een uitgebreid spoornetwerk dat het hele land doorkruist. Met de trein kun je gemakkelijk en comfortabel naar alle grote steden en dorpen reizen. Een vakantie met openbaar vervoer in het VK is dus zeker goed te doen. Ik reisde al eens in bijna twee maanden heel Groot-Brittannië door met de trein. Daar heb ik veel van geleerd over de Britse spoorwegen, deze tips deel ik graag met je.

Inhoudsopgave

1. VK Spoornetwerk
   • Treinen
   • Slaaptreinen
2. Treinreis plannen
3. Treintickets boeken
   • Goedkoopste treinkaartjes
   • Ticketsplitsing
   • Soorten tickets
   • Abonnementen en kortingskaarten
     • Railcard bestellen (vanuit Nederland/België)
   • Treinpassen
4. Met de trein van/naar Londen
5. PlusBus: verder met de bus
6. Op het station en in de trein
   • Vaste zitplaatsen
   • Met de fiets in de trein
7. Meer informatie

VK Spoornetwerk

Waar we in eigen land gewend zijn aan één grote partij die de meeste routes dekt, is dat het VK niet zo. Het spoornetwerk is sinds het begin al geprivatiseerd, waardoor er meer dan twintig verschillende spoorwegmaatschappijen rijden. De belangrijkste maatschappijen zijn:

• Avanti West Coast
• CrossCountry
• East Midlands Railway
• Greater Anglia
• London North East Railway
• Northern
• ScotRail
• South Eastern
• Southern
• TransPennine Express
• West Midlands Railway
• Transport of Wales

De verschillende spoorwegmaatschappijen op het nationale spoornetwerk vormen samen de National Rail, hier vallen dus niet de schattige lokale stoomtreintjes onder.

Bekijk een pdf van de National Rail kaart hier. Of bekijk alle kaarten van National Rail op hun website .

Treinen

De treinmaatschappijen bieden verschillende soorten treinen aan, van sneltreinen tot regionale treinen. De sneltreinen zijn de snelste, maar ook vaak de duurste. De regionale treinen zijn langzamer, maar ze zijn meestal goedkoper (en stoppen ook op de kleinere stations).

De treinen die een grotere afstand afleggen, zoals van Londen naar Edinburgh, bevatten soms ook catering (buffet counter).

Slaaptreinen

Er rijden ook twee maatschappijen met slaaptreinen. The Caledonian sleeper heeft twee routes naar Schotland vanaf Londen Euston. De Highlander gaat naar Aberdeen, Inverness en Fort William, de Lowlander naar Glasgow en Edinburgh.

Tussen Londen Paddington en Penzance (Cornwall) rijdt de Great Western Railway’s Night Riviera Sleeper. Bekijk voor alle tussengelegen stations de websites van beide aanbieders.

Treinreis plannen

Als je een treinreis wilt maken in het Verenigd Koninkrijk, is het handig om je reis van tevoren te plannen. Je kunt je reis plannen met behulp van een reisplanner, zoals Trainline of National Rail. Bij Trainline bekijkt ook de mogelijke busreizen op je route, wat soms flink wat geld kan besparen.  

Wanneer je de juiste reis ontdekt hebt, kun je het beste deze op tijd boeken. Dit scheelt je meestal veel geld met een kaartje op locatie kopen.

Treintickets boeken

Je kunt je treintickets online (via bijvoorbeeld National Rail of Trainline ), telefonisch of in het station kopen. Online is meestal de goedkoopste manier om tickets te kopen, vooral als je deze (ruim) van te voren boekt. De tickets gaan in de verkoop zo’n 8 tot 12 weken van te voren (verschilt per maatschappij).

Goedkoopste treinkaartjes

Maar let op! Er wordt vaak beweerd dat als je de tickets gelijk na het vrijkomen koopt ze het goedkoopst zijn. Vaak is dit ook wel zo, maar niet altijd! Soms gaan er eerst duurdere tickets in de verkoop (of de Anytime tickets), voor de mensen die écht een kaartje moeten hebben. Hoe kun je dat controleren? Speel met je vertrekdatum in de planner. Zo kun je zien wanneer de goedkoopste tickets te koop zijn. Is dit bijvoorbeeld over 7 weken, dan kun je het beste jouw treintickets op dat traject 7 weken voor vertrek kopen. Vaak komen de Anytime tickets 12 weken van te voren in de verkoop en de goedkopere Advance tickets 8 tot 10 weken van te voren.

Ticketsplitsing

Soms kan het voordeliger zijn om je treinreis in het Verenigd Koninkrijk op te splitsen, waarbij twee tickets goedkoper zijn dan één. Dit kan voorkomen wanneer de kosten van een ticket van A naar B plus een ticket van B naar C minder zijn dan de kosten van een direct ticket van A naar C. Zolang de trein stopt op station ‘B’, mag je legaal een combinatie van tickets gebruiken zonder uit te stappen. Dit kan resulteren uit verschillende tariefstructuren van verschillende treinmaatschappijen of door de flexibiliteit van Off-Peak en Anytime tarieven. Trainsplit.com is een handige tool om te controleren of ticketsplitsen geld bespaart. Hoewel het proces ingewikkeld lijkt, kan het aanzienlijke besparingen opleveren, vooral op langere afstanden of tijdens spitstijden

Soorten tickets

Er zijn verschillende soorten treintickets beschikbaar in het Verenigd Koninkrijk. De meest voorkomende soorten tickets zijn:

Let er ook op of je ticket geldig is voor alle vervoerders. Op de meeste lijnen rijden er namelijk meerdere maatschappijen. Mocht deze alleen geldig zijn voor één treinmaatschappij, staat dit vermeld op je ticket.

Abonnementen en kortingskaarten

Mocht je vaker met de trein reizen in het Verenigd Koninkrijk kun je natuurlijk een abonnement nemen op het traject wat je vaak reist. Heb je niet een specifiek traject, dan kan een kortingskaart wellicht uitkomst bieden. Met deze, zogenoemde, Railcards krijg je 34% korting op je reizen, waardoor je soms in één reis de kosten (zo’n 30 pond) van de kortingskaart er al uit kan hebben. Bij sommige kaarten kun je ook een 3-jarige versie kopen (zo’n 70 pond). Zo ben je nog voordeliger uit. Helaas zitten er aan sommige kaarten restricties (niet in de spits reizen bijvoorbeeld), bekijk daarom goed de voorwaarden op de bijbehorende websites.

De Railcard mogelijkheden:

• 16-17 Saver Railcard : voor 16- en 17-jarige, zij krijgen 50% korting.
• 16-25 Railcard : voor jongeren van 16 t/m 25 of iemand die studeert aan college of university.
• 26-30 Railcard : voor jongeren van 26 t/m 30
• Senior Railcard : voor 60-plussers
• Family & Friends Railcard : voor als je met een gezin of een groep vrienden bent met ten minste één kind
• Two Together Railcard : voor als je met zijn tweeën reist
• Disabled Person’s Railcard : voor als je bepaalde soort beperkingen hebt
• Network Railcard : Deze kaart geeft korting in South East England, inclusief Londen en je mag nog drie mensen met je mee nemen met korting.

Railcard bestellen (vanuit Nederland/België)

De meest eenvoudige optie is om de treinkaart online te kopen en deze digitaal te downloaden via de National Rail Railcard App op je telefoon. Houd er rekening mee dat de treinkaart een geldigheid heeft van 1 jaar vanaf de aankoopdatum, dus het is raadzaam om de kaart pas vlak voor de eerste gebruiksdatum aan te schaffen. Je hoeft de pas nog niet te hebben als je je treinticket koopt, alleen bij het reizen.

Bij het invoeren van je adres kan het voorkomen dat het systeem je niet-Britse postcode niet accepteert. In dat geval kun je een willekeurige Britse postcode (bijvoorbeeld SW1A 1AA) gebruiken zonder dat dit verschil maakt. Tijdens het betalingsproces kan je je juiste nationaliteit selecteren en vervolgens het correcte factuuradres invoeren. Bij je paspoortgegevens moet je goed er op letten dat je deze juist invoert, anders wordt deze niet geaccepteerd.

Je kunt de Railcard ook aan de balie in het Verenigd Koninkrijk kopen. Let er wel op dat je een pasfoto meeneemt.

Treinpassen

Als je een rondreis maakt, is het aan te raden om een treinpas te kopen. Hier heb ik ook gebruik van gemaakt tijdens mijn twee maanden in Groot-Brittannië. Er zijn verschillende treinpassen beschikbaar, met verschillende geldigheidsduur en reismogelijkheden. De meest populaire treinpassen zijn:

• Ranger- en Rover-tickets: Reis in één dag (Ranger) of meerdere dagen (Rover) door een bepaald gebied in het VK, de dagen hoeven elkaar niet op te volgen. Bekijk welke regio’s meedoen op de website van National Rail . Reis zo bijvoorbeeld over de Great West Way of in Cornwall en Devon. Je krijgt korting op deze passen met een Railcard.
• BritRail Pass: Deze pas is beschikbaar voor toeristen en geeft je onbeperkt treinvervoer in Engeland, Schotland en Wales. BritRail passen kunnen gekocht worden via ACP Rail en Visit Britain Shop . Deze optie is echter niet altijd goedkoper dan vooraf tickets kopen (vooral niet als je de spits kan mijden), dus check dat eerst. Ze hebben ook passen voor regio’s, die dan voordeliger zijn.
• Interrail Great Britain Pass (of Global): Deze pas is beschikbaar voor inwoners van Europa en geeft je onbeperkt treinvervoer in 33 landen, of je kunt kiezen voor alleen Groot-Brittannië (goedkoper!). Je kunt kiezen uit 3, 4, 5, 6, of 8 dagen reizen in 1 maand. Let er op dat je met deze reizen de kosten van je pas eruit haalt.

Ik heb zelf tijdens mijn reis gebruik gemaakt van de Interrail pas, waarbij ik voor de kortere stukken losse kaartjes kocht en deze pas gebruikten voor mijn langere (en dus duurdere) treinreizen. Je hoeft niet van te voren te reserveren, waardoor je flexibel bent.

Met de trein van/naar Londen

Bij het kopen van een ticket naar Londen zijn er verschillende opties. Het goedkoopste is meestal een ticket tot het specifieke treinstation in Londen. Voor iets meer geld kun je een ticket kopen dat verder reizen met de metro naar een bepaalde zone omvat, of zelfs onbeperkt reizen met bus en metro die dag. Een ticket naar ‘London Terminals’ is geldig tot het aankomststation in Londen, bijvoorbeeld Paddington of Kings Cross. ‘London U1’ omvat verder reizen met de metro naar zone 1, maar niet onbeperkt reizen binnen alle zones. Dus hier kun je slechts je reis mee afmaken (een enkele reis of retour bij een retourticket). ‘London R1256’ (Travelcard) biedt onbeperkt reizen binnen alle 6 zones gedurende een dag.

PlusBus: verder met de bus

PlusBus is een handig en voordelig ticket dat onbeperkt bus- en tramreizen mogelijk maakt en dat je gemakkelijk kunt toevoegen aan je treinkaartje. Je kunt ongehinderd gebruikmaken van bus- en tramdiensten in de stad of streek die door de trein wordt bediend, zonder beperkingen tijdens de piekperiode. Of je nu je reis wilt beginnen vanaf het treinstation of wilt eindigen op je eindbestemming, PlusBus is een handige optie. Deze tickets zijn verkrijgbaar voor meer dan 200 steden en steden in heel Groot-Brittannië, waardoor ze een waardevolle toevoeging zijn aan elke treinreis. Kinderen, jongeren, studenten en Railcard-houders kunnen bovendien een korting krijgen. Je kunt deze kaartjes kopen op het treinstation of online.

Bekijk hier de mogelijkheden voor PlusBus .

Op het station en in de trein

Op de grotere stations hangen borden waar de treinen worden aangekondigd. Zo kun je kijken vanaf welk perron jouw trein vertrekt. Dit staat ook in de reisplanningsapps. Op de kleinere station heb je vaak twee perrons, waarbij elk perron voor een richting is. Zo kun je al snel bepalen waar jouw trein vertrekt.

Bij de grotere stations moet je vaak door poortjes heen om bij de perrons te komen. Lukt dat niet met jouw kaartje? Dan staat er eigenlijk altijd wel iemand bij die je kan helpen. Er zijn speciale poortjes voor als je met bagage reist.

Bij de langeafstandstreinen staat vaak al op het perron aangegeven waar je welke zitplaatsen kunt vinden (het perron is dan opgedeeld in vakken aangegeven met een letter). Dit is handig als je een vaste zitplaats hebt (dit staat op je kaartje).

Vaste zitplaatsen

In sommige treinen heb je de mogelijkheid om een vaste zitplaats te reserveren. Deze staat dan op je ticket. Mocht je geen vaste zitplek hebben, kun je gaan zitten waar je wil. Maar let wel op dat je niet op iemands anders plek gaat zitten. Een gereserveerde zitplaats kun je herkennen aan een briefje in de stoel (deze staat er aan de bovenkant in) of aan de displays aan de zijkant van de wagon. Hier staat vaak bij op welk gedeelte van de treinreis deze plek is gereserveerd. Sommige treinen werken ook met een stoplicht systeem (groen is vrij, oranje is gedeeltelijk gereserveerd, rood is gereserveerd).

Via GWR kun je zelf (gratis) zitplekken reserveren (wanneer je al een ticket hebt).

Met de fiets in de trein

Je kunt je fiets in het Verenigd Koninkrijk gewoon meenemen in de trein. Het verschilt echter per treinmaatschappij of je dit van te voren moet reserveren, bekijk daarvoor de website van de maatschappijen. Directe linkjes naar hun fietsbeleid zijn te vinden op deze National Rail pagina .

In de trein zijn er vaste plekken voor de fietsen, deze staan aan de buitenkant van de trein aangegeven. Soms is er maar plek voor twee fietsen op een trein, dus let daar op.

Lees hier meer over fietsen in Groot-Brittannië.

Meer informatie

Lees meer informatie over reizen met de Eurostar. Of zoek je bestemming op onze pagina over het Verenigd Koninkrijk.