Gepubliceerd op 29 november 2023 | Laatst aangepast op 19 juli 2024
Het bruisende Newcastle upon Tyne, gelegen aan de oever van de rivier de Tyne, heeft zichzelf door de eeuwen heen gevestigd als een stad van bruggen. De imposante bruggen die de skyline sieren, vertellen het verhaal van de stad en haar geschiedenis. In het centrum van de stad liggen maarliefst zeven bruggen in een afstand van 1,5 kilometer die Newcastle met Gateshead verbinden. Vanwege hun historische betekenis, diverse architectonische stijlen en tastbare impact op de stad en haar inwoners, zijn de bruggen van Newcastle niet alleen ingenieuze technische prestaties, maar ook symbolen van verbondenheid en vooruitgang.
Geschiedenis bruggen van Newcastle
De geschiedenis van de bruggen in Newcastle begint in de Romeinse tijd. Zij bouwde, zover bekend, de eerste brug over de Tyne in Newcastle, de Pon Aelius. Deze is gebouwd op de plek van de huidige Swing Bridge. Deze heeft tot zeker in de 5e eeuw gedient om voetgangers de rivier te laten oversteken.
Hierna kwam nog een houten Normandische brug, maar deze is verwoest in een brand in 1248.
Middeleeuwen
Vanaf dan is de eerste brug waar we iets van weten is de Normandische brug. Deze is verwoest in 1248, er moest dus een nieuwe brug komen. De Middeleeuwse brug, de oorspronkelijke Tyne Bridge, kreeg een stevige stenen fundering in 1250. Deze herbergde winkels, huizen, een gevangenis en een kapel. Vanuit haar poorten passeerden koninklijke huwelijksprocessies, zoals die van Margaret van Engeland, die haar weg vond naar haar Schotse bruidegom en later getuige was van de tragische slag bij Flodden Field. Maar deze brug was ook het toneel van grimmige vertoningen. Vanaf haar torens werden de hoofden van verraders en vijanden tentoongesteld, een macabere waarschuwing voor anderen.
Georgian Bridge
Een ernorme overstroming in 1771 zorgde voor de ondergang van de oude brug. De stad werd plotseling geconfronteerd met het ontbreken van deze cruciale verbinding. Dit leidde tot ongekende veranderingen, waardoor de Tyne overgestoken moest worden via boten en veerponten, tot een tijdelijke brug in 17772 haar plaats innam. Deze was echter smal en had gewichtsbeperkingen. De bewoners moesten nog tot 1781 wachten op de Georgian Bridge. In 1803 krijgt de brug een verbreding en tot 1821 moet er tol worden betaald voor de brug. Al was men al lang blij dat ze weer handel konden drijven met de overkant.
Spoorbrug
De eerste brug die vandaag nog dienst doet is de High Level Bridge, die in 1849 voor de eerste spoorovergang over de Tyne zorgde. De Georgian Bridge is in 1864 vervangen door de huidige Swing Bridge. En de Redheugh Bridge kwam daarna, alhoewel deze inmiddels al twee keer vervangen is, waardoor de huidige brug een van de laatste aanwinsten voor het autoverkeer van het centrum is.
Impact op stadsontwikkeling
De bruggen hebben de fysieke en economische ontwikkeling van Newcastle aanzienlijk beïnvloed. Ze vergemakkelijkten de toegang tot de industriële gebieden aan beide zijden van de rivier en stimuleerden handel, waardoor Newcastle opbloeide. Deze cruciale infrastructuur hielp bij het bevorderen van urbanisatie en economische groei in de regio.
De bruggen van Newcastle, variërend van de High Level Bridge tot de moderne Millennium Bridge, weerspiegelen een mix van bouwstijlen door de tijd heen. De High Level Bridge zelf weerspiegelt de invloed van de Victoriaanse architectuur met zijn sierlijke smeedijzeren bogen en gotische details. Daarentegen belichaamt de Tyne Bridge, een andere beroemde brug in Newcastle, de art-decostijl met zijn karakteristieke stalen boog.
Bruggen als symbool voor Newcastle
De bruggen zijn niet alleen een vitale schakel in de stad, maar ook een belangrijke toeristische trekpleister. Bezoekers uit alle hoeken van de wereld worden aangetrokken door de architecturale pracht van de bruggen. De Millennium Bridge, een modern staaltje techniek en ontwerp, is vooral populair vanwege zijn innovatieve kantelmechanisme dat als een poort voor schepen fungeert. De Tyne Bridge wordt dan weer op vele foto’s, kaarten en andere merchandise afgebeeld, het is dé brug van de stad.
Voor de inwoners van Newcastle zijn de bruggen niet alleen bouwwerken, maar ook een bron van trots en verbondenheid. Ze symboliseren de veerkracht van de stad en haar uitdagingen. Ze vertellen een verhaal van innovatie en vooruitgang. Deze iconische bruggen verbinden niet alleen de oevers van de rivier, maar ook generaties in een gedeeld gevoel van erfgoed en identiteit.
De 7 bruggen van Newcastle
In de stad aan de Tyne kun je deze rivier 7 keer oversteken in 1,5 km. Dit zijn de historische bruggen van Newcastle van oost naar west:
Millennium Bridge
De start van de bouw: 1998
Datum van opening: 2001
Lengte: 126 m
Bestemd voor: Voetgangers en fietsers
Ontwerper: Wilkinson Eyre
Kosten: £22 miljoen
Bouwstijl: Postmodern
De Millennium Bridge is een staaltje van eigentijdse architectuur en techniek dat de aandacht trekt van zowel inwoners als bezoekers. Het ontwerp is in 1997 uit een shortlist van zes gekozen. Wat deze brug zo bijzonder maakt, is het unieke kantelmechanisme. Anders dan traditionele draaibruggen zwaait de Millennium Bridge niet opzij, maar kantelt hij als een poort omhoog. Dit creëert een spectaculair schouwspel wanneer de brug opengaat om de doorgang van schepen mogelijk te maken. Het levert hem ook de bijnaam The Wink (de knipoog) op. Je moet wel even geluk hebben om de brug op deze manier te zien, want hij kantelt natuurlijk alleen voor een boot. In de avond is de brug ook een plaatje, als deze steeds in andere kleuren, wordt verlicht.
Een leuk feitje is dat een enorme Nederlandse drijvende kraan, de Asian Hercules II, de brug op 20 november 2000 op locatie heeft geplaatst. De gele kraan zorgde voor veel bekijks van de inwoners van de stad. De brug doet dat ook onder toeristen en heeft veel lof in de vorm van prijzen gekregen.
(New) Tyne Bridge
De start van de bouw: 1925
Datum van opening: 1928
Lengte: 389 m
Bestemd voor: Voetgangers, auto’s en openbaar vervoer
Ontwerper: Ralph Freeman
Kosten: £1,2 miljoen
Bouwstijl: Art Deco
De imposante Tyne Bridge, een ware blikvanger in Newcastle upon Tyne, is een meesterwerk van staal en architectuur. Met zijn karakteristieke boogvorm en elegante details is deze brug niet alleen een cruciale verkeersader, maar ook een symbool van trots en prestatie voor de stad. De gemeentenraden van Newcastle en Gateshead maakten in 1923 serieuze plannen voor de brug vanwege het toegenomen verkeer. De constructie van de Tyne Bridge is voltooid in 1928. Het was destijds Verenigd Koninkrijks langste overspanningsbrug en vormde een indrukwekkende prestatie in de vroege 20e eeuw. De opening op 10 oktober 1928 was een groots evenement waarbij duizenden mensen de straten vulden terwijl koning George V en de koningin als eersten in een door paarden getrokken rijtuig de brug overstaken.
De liften in de granieten torens zijn liften gevestigd, die tegenwoordig helaas niet meer in gebruik zijn. Ook zijn de trams, die tot 1950 bij het verkeer op de brug hoorden, niet meer aanwezig.
Vanaf de brug kunnen bezoekers genieten van prachtige panorama’s van de stad en de rivier, en het is ook een uitstekende plek om de zonsondergang over de Tyne te bewonderen. En mocht je deze brug bekend voorkomen, dat kan. Naast dat deze als symbool voor de stad dient, zijn er ook soortgelijke bruggen gebouwd in nabijgelegen Wylam, New York en de beroemdste in Sydney (Sydney Harbour Bridge).
Swing Bridge
De start van de bouw: 1868
Datum van opening: 1876
Lengte: 171m
Bestemd voor: Voetgangers en auto’s
Ontwerper: John Wolfe Barry
Kosten: £240,000
Bouwstijl: Victoriaans
De historische Swing Bridge vinden wij de meest schattige brug over de Tyne. Het is een vervanging van de Georgian Bridge, die ook laag was, maar niet open kon. Dit zorgde voor een hoop werk om alsnog grote vracht (zoals steenkolen) over de Tyne te vervoeren. Deze konden wel onder de High Level Bridge door, dus hier moest een oplossing voor komen. De eerste gedachten waren aan een ophaalbrug, maar hier werd niet enthousiast op gereageerd. Op 15 juni 1876 opende deze draaibrug, een staaltje van ingenieurskunst dat nog steeds functioneert zoals bedoeld.
Het is een prachtig schouwspel om de brug te zien openzwaaien om grote schepen toe te laten, waardoor het verkeer over de brug 6 minuten wordt onderbroken terwijl de scheepvaart doorgang krijgt. Al gebeurt dit een stuk minder dan vroeger in de tijd van de mijnen.
High Level Bridge
De start van de bouw: 1846
Datum van opening: 1849
Lengte: 408 m
Bestemd voor: Spoor, openbaar vervoer, voetgangers en fietsers
Ontwerper: Robert Stephenson
Kosten: £357.000
Bouwstijl: Victoriaans
De High Level Bridge, een harmonieuze samensmelting van gietijzer en steen, is de oudste brug in Newcastle. In 1948 was er eerst een tijdelijke houten brug met één spoor. In 1849 is de huidige brug voltooid. Deze verbindt niet alleen de oevers van de Tyne, maar ook verschillende vormen van transport – spoorwegen en wegen – in een naadloze eenheid. De brug is een eerbetoon aan de industriële en technologische vooruitgang van zijn tijd, en het blijft een indrukwekkend voorbeeld van Victoriaanse ingenieurskunst. Het is uniek doordat deze bestaat uit twee lagen, de bovenste voor de trein en de onderste voor openbaar vervoer, voetgangers en fietsers. Koningin Victoria opende de High Level officieel op 28 september 1849 door met haar trein stil te staan op de brug.
Met zijn sierlijke bogen en statige pijlers biedt de High Level Bridge niet alleen een functionele doorgang, maar is ook zeer fotogeniek. Gelukkig kun je nu er gratis van genieten. In 1937 schafte men de tol die hier werd geheven voor het oversteken van de Tyne op. Al zou het wel een idee zijn geweest om de renovatie in 2008 te bekostigen, die waren maarliefst 43 miljoen pond. Deze was nodig om de brug open te kunnen houden voor het wegverkeer. Al mogen er nu alleen nog maar bussen en taxi’s van Newcastle naar Gateshead over.
Queen Elizabeth II Metro Bridge
De start van de bouw: 1976
Datum van opening: 1981
Lengte: 353 m
Bestemd voor: Metro
Ontwerper: W. A. Fairhurst & Partners
Kosten: £4,9 miljoen
Bouwstijl: Modernistisch
De Queen Elizabeth II Metro Bridge, onderdeel van het Tyne and Wear Metro-systeem, verbindt sinds 1981 Newcastle upon Tyne en Gateshead over de Tyne. Deze door de Cleveland Bridge & Engineering Company gebouwde brug, is op 6 november 1981 plechtig geopend door Koningin Elizabeth II. De brug was toen nog wit. Een opvallend kunstwerk genaamd Nocturne is toegevoegd in 2007 door kunstenaar Nayan Kulkarni. Het voorzag de, inmiddels blauw geverfde, brug van wisselende kleuren avondverlichting. Helaas is dit systeem sinds 2021 niet meer operationeel vanwege de kosten.
King Edward VII Bridge
Start van de bouw: 1902
Datum van opening: 1906
Lengte: 350 m
Bestemd voor: Spoor
Ontwerper: Charles A. Harrison
Kosten: £500.000
Bouwstijl: Victoriaans
De majesteuze spoorwegbrug King Edward VII Bridge is een eerbetoon aan zowel de monarchie als de industriële groei van Newcastle. De naamgever en zijn vrouw Alexandra openden de brug op 10 juli 1906, ook al duurde het tot oktober tot er treinen overheen gingen rijden. Het zorgde ervoor dat niet alle treinen meer over de High Level Bridge hoefde. En dat de treinen naar het noorden het station niet meer achteruit hoefde te verlaten. Aan de kant van Gateshead zijn twee viaducten, één naar het westen en één naar het oosten, zodat treinen beide richtingen op kunnen.
Door funderingsproblemen heeft het bouwwerk aan de kant van Gateshead stenen bogen gekregen om de spoorweg te ondersteunen.
Redheugh Bridge
De start van de bouw: 19
Datum van opening: 1983
Lengte: 314 m
Bestemd voor: Voetgangers en auto’s
Ontwerper: Mott Hay & Anderson
Kosten: £15.350.000
Bouwstijl: Art Deco
De eerste Redheugh Bridge opende in 1871, de tweede, een reconstructie, in 1901 en de plannen voor de derde brug kwamen al in in 1967. Deze huidige Redheugh Bridge is op woensdag 18 mei 1983 geopend door prinses Diana. Met zijn robuuste betonnen constructie en gestroomlijnde ontwerp, overbrugt deze verkeersader de kloof tussen het stadscentrum en de westelijke buitenwijken. Tenminste, als de brug niet gesloten is vanwege harde wind, want hier heeft het verkeer dan erg veel last van. Terwijl je over de Redheugh Bridge reist, krijg je een glimp van de mooiste bruggen van Newcastle. Want we eindigen, naar onze smaak, met de minst mooie.
Meer informatie
Meer informatie over Newcastle lees je hier.
